Thống đốc: Sai phạm trong ngân hà ng có sức ép lợi nhuáºn
Äăng ngà y: 11/13/2013 Theo Thống đốc Nguyá»…n Văn Bình, đạo đức cán bá»™, công tác kiểm tra, giám sát và cÆ¡ chế quản lý, Ä‘iá»u hà nh Ä‘á»u là má»™t trong những nguyên nhân chá»§ yếu dẫn đến sai phạm trong hoạt động ngân hà ng trong thá»i gian qua. Ngoà i ra, Thống đốc còn nêu thêm nguyên nhân.
Theo ý kiến chất vấn cá»§a đại biểu Quốc há»™i Äá»— Ngá»c Niá»…n (Ä‘oà n tỉnh Bình Thuáºn): “Tại báo cáo số 339/BC-CP ngà y 13/10/2013 cá»§a ChÃnh vá» công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luáºt và tá»™i phạm năm 2013 có đánh giá “Hầu hết các vụ án xảy ra trong lÄ©nh vá»±c ngân hà ng Ä‘á»u có sá»± tham gia trá»±c tiếp hoặc gián tiếp cá»§a cán bá»™ ngân hà ng…”. Äá» nghị Thống đốc cho biết, đó là do đạo đức cán bá»™, do công tác kiểm tra, giám sát hay do cÆ¡ chế quản lý, Ä‘iá»u hà nh? Äâu là vấn đỠchá»§ yếu? Xin Thống đốc cho má»™t lá»i khẳng định việc khắc phục, xá» lý trong thá»i gian tá»›i.”
Má»›i đây Thống đốc Nguyá»…n Văn Bình đã có văn bản trả lá»i ý kiến chất vấn trên. Theo đó, Thống đốc thừa nháºn, trong thá»i gian qua, hệ thống tổ chức tÃn dụng (TCTD) đã có sá»± phát triển nhanh vá» quy mô, Ä‘a dạng vá» hoạt động nghiệp vụ. Bên cạnh những mặt tÃch cá»±c góp phần quan trá»ng và o quá trình phát triển kinh tế-xã há»™i cá»§a đất nước, tình hình vi phạm pháp luáºt trong lÄ©nh vá»±c ngân hà ng cÅ©ng trở thà nh vấn đỠrất đáng lưu ý vá»›i tÃnh chất ngà y cà ng tinh vi, phức tạp.
Ngoà i các hà nh vi vay ké, ná»™i bá»™ thông đồng lấy quỹ, láºp hồ sÆ¡ giả lấy tiá»n tiết kiệm, tiá»n vay,… như đã xảy ra trước đây, còn xuất hiện các hình thức vi phạm má»›i như: rá»a tiá»n, sá» dụng công nghệ cao để hoạt động cả trong lÄ©nh vá»±c chứng khoán và ngân hà ng… Tiêu cá»±c, tham nhÅ©ng có liên quan trá»±c tiếp đến khó khăn cá»§a ná»n kinh tế, sá»± suy thoái đạo đức cá»§a cán bá»™ thá»±c thi nhiệm vụ, má»™t số vụ vi phạm có tổ chức, hà nh vi vi phạm đặc biệt nghiêm trá»ng.
Nguyên nhân chủ yếu trong sai phạm hoạt động ngân hà ng
Thống đốc Nguyá»…n Văn Bình cÅ©ng nêu rõ má»™t số nguyên nhân chá»§ yếu dẫn đến các vụ việc vi phạm pháp luáºt trong hoạt động ngân hà ng. Cụ thể:
Thứ nhất, do tác động cá»§a khá»§ng hoảng tà i chÃnh, suy thoái kinh tế toà n cầu và kinh tế trong nước suy giảm, hoạt động đầu tư, thương mại và sản xuất kinh doanh trì trệ kéo theo những khó khăn trong hoạt động tà i chÃnh, ngân hà ng nên vi phạm pháp luáºt trong lÄ©nh vá»±c kinh tế nói chung và lÄ©nh vá»±c ngân hà ng nói riêng có chiá»u hướng gia tăng. Trong đó, lÄ©nh vá»±c kinh doanh ngân hà ng là lÄ©nh vá»±c kinh doanh gắn trá»±c tiếp vá»›i tiá»n tệ cÅ©ng là nÆ¡i mà bá»n tá»™i phạm cÅ©ng như những cán bá»™ ngân hà ng thoái hóa biến chất lợi dụng chức năng nhiệm vụ để tham ô, tham nhÅ©ng và có các hà nh vi vi phạm pháp luáºt.
Bên cạnh đó, trong giai Ä‘oạn phát triển trước đây, nhiá»u TCTD đã ná»›i lá»ng các Ä‘iá»u kiện cho vay, Ä‘iá»u kiện giao dịch trong khi trình độ quản lý chưa theo kịp yêu cầu quản trị rá»§i ro nên đã xảy ra nhiá»u vụ việc sai phạm. Những sai phạm nà y đã không được phát hiện kịp thá»i hoặc phát hiện được nhưng xá» lý chưa nghiêm do năng lá»±c thanh tra, giám sát ngân hà ng trong giai Ä‘oạn nà y còn nhiá»u hạn chế.
Cùng vá»›i những khó khăn cá»§a ná»n kinh tế trong thá»i kỳ suy thoái và việc tăng cưá»ng, hoà n thiện cÆ¡ chế quản lý, đẩy mạnh công tác thanh tra, giám sát ngân hà ng nhằm siết chặt ká»· luáºt, ká»· cương trong hoạt động tiá»n tệ ngân hà ng cá»§a NHNN và các cÆ¡ quan chức năng từ năm 2012 trở lại đây nên những sai phạm trong ngà nh Ngân hà ng giai Ä‘oạn trước đây đã được phát hiện và phản ánh đúng bản chất hÆ¡n, đồng thá»i cÅ©ng được xá» lý nghiêm minh hÆ¡n.
![]() |
Má»™t số ngân hà ng vì lợi nhuáºn đã vi phạm trong hoạt động ngân hà ng |
Thứ hai, hệ thống quản trị, kiểm soát, kiểm toán ná»™i bá»™ cá»§a TCTD còn hạn chế, có lúc, có nÆ¡i chưa theo kịp vá»›i sá»± phát triển cá»§a ná»n kinh tế thị trưá»ng Ä‘ang há»™i nháºp ngà y cà ng sâu, rá»™ng, dẫn đến sÆ¡ hở trong quản lý, Ä‘iá»u hà nh, chưa phòng ngừa, ngăn chặn kịp thá»i, cháºm hoặc không phát hiện được các hà nh vi vi phạm, tiêu cá»±c, tham nhÅ©ng. Hệ thống công nghệ, năng lá»±c quản trị rá»§i ro và trình độ cán bá»™ cá»§a má»™t số ngân hà ng hiện nay còn bất cáºp, trong khi đó các loại tá»™i phạm má»›i, nhất là tá»™i phạm công nghệ cao ngà y cà ng tinh vi và chưa được cảnh báo kịp thá»i.
Thứ ba, má»™t số ngân hà ng, đơn vị/chi nhánh thuá»™c Ngân hà ng thương mại vì sức ép lợi nhuáºn, sức ép thà nh tÃch đã ná»›i lá»ng Ä‘iá»u kiện tÃn dụng, không tuân thá»§ nghiêm túc má»™t số trình tá»±, thá»§ tục, quy định cho vay; không chuyển nhóm nợ theo quy chế; cho vay không có tà i sản đảm bảo hoặc tà i sản đảm bảo không đủ thá»§ tục pháp lý... Má»™t số TCTD hoạt động thiếu công khai, minh bạch hoặc bị thao túng, chi phối bởi các cổ đông lá»›n, đặc biệt là trong việc cho vay, đầu tư tà i chÃnh phục vụ cho các công ty con cá»§a cổ đông lá»›n hoặc đáp ứng cho lợi Ãch riêng cá»§a cổ đông lá»›n và ngưá»i có liên quan vượt giá»›i hạn an toà n và tiá»m ẩn rá»§i ro cao cho TCTD.
Thứ tư, má»™t bá»™ pháºn cán bá»™ ngân hà ng tháºm chà có cả cán bá»™ cấp cao cá»§a ngân hà ng thương mại (NHTM) suy thoái vỠđạo đức nghá» nghiệp và vi phạm quy định cá»§a pháp luáºt, tháºm chà câu kết vá»›i các đối tượng bên ngoà i để phạm tá»™i. Há»™i đồng quản trị, há»™i đồng thà nh viên, ban Ä‘iá»u hà nh cá»§a má»™t số TCTD còn buông lá»ng quản lý và chưa thá»±c sá»± quan tâm, chưa có biện pháp phòng, chống tham nhÅ©ng, tá»™i phạm có hiệu quả. Công tác giáo dục chÃnh trị, tư tưởng cho cán bá»™ nhân viên có nÆ¡i, có lúc còn là m chưa tốt.
Thứ năm, việc xây dá»±ng, hoà n thiện thể chế pháp luáºt, cÆ¡ chế, chÃnh sách quản lý đối vá»›i hoạt động tiá»n tệ, ngân hà ng còn cháºm, chưa đáp ứng được yêu cầu thá»±c tiá»…n trong bối cảnh há»™i nháºp quốc tế ngà y cà ng sâu rá»™ng, công nghệ thông tin ngà y cà ng hiện đại, hoạt động ngân hà ng ngà y cà ng phát triển nhanh, Ä‘a dạng, phức tạp và tình hình tham nhÅ©ng, tá»™i phạm cÅ©ng ngà y cà ng tinh vi.
Thứ sáu, công tác thanh tra, giám sát ngân hà ng, mặc dù đã có nhiá»u đổi má»›i và chuyển biến tÃch cá»±c, nhưng vẫn còn hạn chế trong việc phát hiện và xá» lý các hà nh vi tham nhÅ©ng, tiêu cá»±c và tá»™i phạm; nhiá»u vụ việc phát sinh không được phát hiện kịp thá»i. Việc phối hợp, trao đổi thông tin giữa cÆ¡ quan bảo vệ pháp luáºt vá»›i các đơn vị thanh tra, giám sát ngân hà ng có thá»i Ä‘iểm chưa được kịp thá»i, nhất là trong việc phối hợp thu hồi tà i sản thất thoát, trao đổi thông tin, kinh nghiệm và các biện pháp phòng, chống tham nhÅ©ng, tá»™i phạm...
Cùng vá»›i việc tìm ra nguyên nhân, NHNN cÅ©ng đã đưa ra giải pháp khắc phục tình trạng trên. Thống đốc nháºn định, trước yêu cầu phát triển kinh tế và há»™i nháºp kinh tế quốc tế ngà y cà ng sâu rá»™ng, trong thá»i gian tá»›i tình hình cạnh tranh sẽ diá»…n ra gay gắt hÆ¡n, tình hình vi phạm pháp luáºt, tham nhÅ©ng, tá»™i phạm kinh tế nói chung và trong lÄ©nh vá»±c ngân hà ng nói riêng sẽ tiếp tục có nhiá»u diá»…n biến phức tạp và khó lưá»ng vá»›i nhiá»u phương thức, thá»§ Ä‘oạn hoạt động tinh vi hÆ¡n, nhất là hoạt động có tổ chức, lợi dụng công nghệ cao, lợi dụng sÆ¡ hở cá»§a cÆ¡ chế, chÃnh sách để vi phạm. Do đó công tác đấu tranh, phòng, chống tá»™i phạm sẽ ngà y cà ng phải được coi trá»ng, nhưng cÅ©ng sẽ phải đối mặt vá»›i nhiá»u khó khăn phức tạp hÆ¡n. Ngân hà ng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp vá»›i các cấp, các ngà nh có liên quan thá»±c hiện có kết quả các biện pháp đấu tranh, phòng, chống tá»™i phạm trong lÄ©nh vá»±c ngân hà ng.