Tái cấu trúc: Ai sẽ đứng ra gánh số nợ nà y?
Äăng ngà y: 12/11/2013 Theo chuyên gia kinh tế Lê Äăng Doanh, có rất nhiá»u Ä‘iểm đáng ngá» khi các ngân hà ng cố tình cho các doanh nghiệp vay vá»›i số vốn lá»›n nhưng không dá»±a trên cÆ¡ sở kinh doanh hiệu quả và để xảy ra tình trạng nợ chồng nợ như hiện nay.
Tỉ lệ nợ trên vốn quá lớn - khó mà trả được
PV: - Trong cuốn Sá»± phát triển cá»§a Doanh nghiệp Việt Nam giai Ä‘oạn 2006-2011, TCTK, Phần 2 và phần 3 cho thấy Số liệu vá» nợ cá»§a DNNN (cá»§a TCTK) thì gấp hÆ¡n 3,3 lần vốn chá»§ sở hữu, Ä‘iá»u nà y có nghÄ©a có 1 đồng còn phải mượn 3,3 đồng; tá»· lệ nà y cao như váºy suốt từ năm 2006 đến nay. Ông bình luáºn như thế nà o vá» số nợ rất lá»›n nà y, đặc biệt, khi các doanh nghiệp nhà nước từ lâu vẫn bị đánh giá là kinh doanh yếu kém, bắt ngưá»i dân gánh lá»—?
TS Lê Äăng Doanh: - Tôi thấy rằng con số nợ cá»§a các táºp Ä‘oà n kinh tế rất lá»›n. Nếu chia theo tá»· giá hiện nay là trên 60 tỉ đô la. Äáng chú ý là có má»™t số tổng công ty, doanh nghiệp có tỉ lệ nợ trên vốn rất cao.
Vá»›i tỉ lệ nợ trên vốn quá lá»›n như thế thì khó mà trả nợ được. Tôi nghÄ© rằng ChÃnh phá»§ cần có báo cáo giải trình chi tiết hÆ¡n vá» nguyên nhân nà o dẫn đến nợ, phương án trả nợ, khả năng trả nợ và hiệu quả quản lý tà i chÃnh ra sao. Äồng thá»i phải nói rõ trách nhiệm giải trình, giám sát trong thá»i gian qua được thá»±c hiện như thế nà o mà để xảy ra nợ lá»›n như váºy.
Tuy tỉ lệ nợ gấp hÆ¡n 3,3 lần vốn chá»§ sở hữu đã là đáng ngại nhưng tôi được biết thá»±c tế còn có doanh nghiệp nhà nước số nợ lá»›n hÆ¡n vốn sở hữu nhiá»u hÆ¡n thế. Äây thá»±c sá»± là điá»u rất đáng lo ngại.
|
TS Lê Äăng Doanh cho biết thá»±c tế có doanh nghiệp nhà nước số nợ lá»›n hÆ¡n vốn sở hữu lá»›n hÆ¡n cả con số 3,3 lần |
PV: - Trong báo cáo vá» các táºp Ä‘oà n nhà nước má»›i đây Bá»™ Tà i chÃnh đã chỉ rõ nợ ngân hà ng thương mại cá»§a các táºp Ä‘oà n chiếm 1/3 tổng dư nợ cá»§a ná»n kinh tế. Trong khi đó, sở hữu chéo táºp Ä‘oà n nhà nước – ngân hà ng là má»™t trong ba nhóm chÃnh trong ma tráºn sở hữu chéo đã được chỉ ra. Nhìn và o thá»±c tế nà y, ông có bình luáºn gì? Việc táºp Ä‘oà n nhà nước dù luôn báo kinh doanh lá»— mà lại có được những khoản vay lá»›n như váºy là vì sao?
TS Lê Äăng Doanh: - Äây đúng là điểm đáng nói. Như tôi đã nói ở trên cần phải xem xét lại cÆ¡ chế quản lý, giám sát tà i chÃnh thế nà o để có phát sinh số nợ lá»›n như váºy.
Má»™t doanh nghiệp bình thưá»ng ngưá»i ta chỉ có thể vay khi há» có khả năng trả nợ và nhìn thấy đồng vốn phải sinh lá»i.
Trong khi đó các doanh nghiệp nhà nước sá» dụng đồng vốn không hiệu quả. Còn có doanh nghiệp đầu tư ra ngoà i ngà nh, nhiá»u lÄ©nh vá»±c kể cả bất động sản, chứng khoán nhưng vẫn vay được như hiện nay thì là má»™t diá»…n biến rất cần có sá»± phân tÃch rút ra bà i há»c má»™t cách đầy đủ.
Thá»±c tế hiện nay các táºp Ä‘oà n kinh tế nhà nước đã có đầu tư và o má»™t số ngân hà ng thương mại cổ phần. Äây chÃnh là nguyên nhân dẫn đến sở hữu chéo.
Do váºy có rất nhiá»u Ä‘iểm đáng ngá» khi các ngân hà ng cố tình cho các doanh nghiệp vay vá»›i số vốn lá»›n nhưng không dá»±a trên cÆ¡ sở kinh doanh hiệu quả nên má»›i xảy ra tình trạng nợ chồng nợ như hiện nay.
Tái cấu trúc phải bắt đầu từ tà i chÃnh
PV: - Trên thá»±c tế, đã có chuyên gia thẳng thắn chỉ ra, ngân hà ng thương mại Ä‘ang bị biến thà nh con tin cá»§a doanh nghiệp. Äiá»u nà y có xảy ra vá»›i mối quan hệ ngân hà ng – táºp Ä‘oà n nhà nước hay không, thưa ông? Ai phải chịu trách nhiệm vá» việc táºp Ä‘oà n nhà nước được vay quá nhiá»u, là m suy yếu hệ thống ngân hà ng, thưa ông?
TS Lê Äăng Doanh: - Thá»±c tế rất nhiá»u trưá»ng hợp ngân hà ng cho vay Ä‘á»u nói được chỉ định cá»§a cấp nà o đó.
Trong cÆ¡ chế thị trưá»ng phải tôn trá»ng quyá»n tá»± chá»§ tà i chÃnh cá»§a các ngân hà ng thương mại nhà nước, nếu các ngân hà ng đó phải thá»±c hiện cho vay theo chỉ thị thì trách nhiệm cá»§a việc cho vay đó ngân hà ng chịu trách nhiệm đến đâu, ngân hà ng phải chịu như thế nà o.
PV: - Tá»›i thá»i Ä‘iểm nà y, má»™t và dụ vá» tái cÆ¡ cấu kinh tế là Vinashin. Theo đó, tái cÆ¡ cấu bằng cách chuyển những doanh nghiệp khó khăn cho các táºp Ä‘oà n khác, khoanh nợ giãn nợ… Theo ông, có thể tiến hà nh tái cÆ¡ cấu các táºp Ä‘oà n nhà nước theo cách nà y được không và vì sao? Nếu như váºy, phải yêu cầu cho việc tái cÆ¡ cấu các táºp Ä‘oà n kinh tế ra sao và muốn là m được thì phải có quyết tâm như thế nà o?
TS Lê Äăng Doanh: - Tôi cho rằng tái cấu trúc phải bắt đầu từ tái cấu trúc vá» tà i chÃnh. Nếu tái cấu trúc tà i chÃnh không thá»±c hiện được tốt thì sẽ rất khó tái cấu trúc các lÄ©nh vá»±c khác như sản phẩm, cÆ¡ cấu quản lý sẽ rất phức tạp. Bởi vì ai sẽ là ngưá»i đứng ra gánh số nợ nà y.
Do váºy việc tái cấu trúc theo kiểu khoanh nợ, giãn nợ nhưng lại không có phương án trả nợ hay trả nợ bằng cách nà o, nguồn tiá»n ở đâu thì việc tái cấu trúc khó thà nh công.
PV: - Nhiá»u chuyên gia kinh tế đã nháºn xét, các táºp Ä‘oà n nhà nước là đá tảng trong việc tái cÆ¡ cấu ná»n kinh tế. Ông có đồng tình vá»›i nháºn định đó không? Nếu không tái cÆ¡ cấu được các táºp Ä‘oà n nhà nước thì có thể nói đến việc tái cÆ¡ cấu cả ná»n kinh tế hay không? Và nếu ná»n kinh tế vẫn tiếp tục trì trệ thì háºu quả nhìn thấy được sẽ là gì?
TS Lê Äăng Doanh: - Tôi cho rằng tái cấu trúc DN nhà nước là giải pháp quan trá»ng để cải thiện tình hình và là mấu chốt quan trá»ng trong tái cấu trúc ná»n kinh tế.
Nếu không tái cấu trúc được các táºp Ä‘oà n nhà nước má»™t cách quyết liệt thì khó mà nói tái cấu trúc thà nh công.
Và má»™t Ä‘iá»u chắc chắn khi nguồn vốn tiếp tục đổ và o những nÆ¡i kinh doanh không hiệu quả thì bức tranh kinh tế chắc chắn không thể sáng sá»§a hÆ¡n.
Xin trân trá»ng cảm Æ¡n ông!
Viet Bao.vn